Դաս 7.Նյութի քանակ` մոլ,մոլային զանգված:

 Նյութի քանակ` մոլ,մոլային զանգված

ØáÉÁ ÝÛáõÃÇ ³ÛÝ ù³Ý³ÏÝ ¿, áñÁ å³ñáõݳÏáõÙ ¿ ÝáõÛÝù³Ý ϳéáõóí³Íù³ÛÇÝ Ù³ëÝÇÏ (³ïáÙ, ÙáÉ»ÏáõÉ), áñù³Ý ³ïáÙ ¿ ³éϳ 0,012 Ï· (12 ·) ³Í˳ÍÝáõÙ: Üß»Ýù, áñ ÝÛáõûñÇ ³ÛÝ ù³Ý³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áñáÝù í»ñóí³Í »Ý ùÇÙÇ³Ï³Ý é»³ÏódzÛÇ Ñ³í³ë³ñٳٵ ë³ÑÙ³Ýí³Í ѳñ³µ»ñáõÃÛ³Ùµ, ³Ýí³ÝíáõÙ »Ý ï³ññ³ã³÷³Ï³Ý(ù³Ý³Ï³ã³÷³Ï³Ý,ëï»ùÇáÙ»ïñ³Ï³Ý): î³ññ³ã³÷áõÃÛáõÝÁ (ù³Ý³Ï³ã³÷áõÃÛáõÝ, ëï»ùÇáÙ»ïñdz) ùÇÙÇ³Ï³Ý é»³ÏódzÛáõÙ ³ÝÙݳóáñ¹ ÷á˳½¹áÕ »É³ÝÛáõûñÇ áõ ѳٳå³ï³ë˳ݳµ³ñ ³é³ç³óáÕ í»ñç³ÝÛáõûñÇ ù³Ý³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ù³ëÝáõÃÛáõÝÝ ¿: ÜÛáõÃÇ ½³Ý·í³ÍÇ` í»ñÁ Ýßí³Í µ³Ý³ÓÇó Ñ»ï¨áõÙ ¿. m m0 ÆÝãå»ë ·Çï»ùª ³Í˳ÍÝÇ ³ïáÙÇ ½³Ý·í³ÍÁ ѳí³ë³ñ ¿` m0 (C) = 1,993 ⋅ 10–26 Ï·: àõñ»Ùݪ 0,012 Ï· (12 ·) ³Í˳ÍÝáõÙ å³ñáõݳÏíáÕ ³ïáÙÝ»ñÇ ÃÇíÁ (NC) ѳí³ë³ñ ¿. 0,012 Ï· 1,993⋅10–26 Ï· ²ÏÝѳÛï ¿, áñ ³Ûë ÃÇíÁ ѳÙÁÝÏÝáõÙ ¿ ³Í˳ÍÝÇ 1 ÙáÉ ÝÛáõóù³Ý³ÏÇÝ: êï³óí³Í ÃÇíÝ ³Ýí³Ýí»É ¿ ²íá·³¹ñáÛÇ ÃÇí (N²)ª Ç å³ïÇí Çï³É³óÇ ·ÇïÝ³Ï³Ý ²Ù»¹»á ²íá·³¹ñáÛÇ (³Û¹ ÃÇíÝ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ³Ý·Çñ ÑÇß»É, ù³Ý½Ç Ñ³×³Ë ¿ û·ï³·áñÍíáõÙ ³Ù»Ý³ï³ñµ»ñ ѳßí³ñÏÝ»ñáõÙ). N² = 6,02 ⋅ 10²³ ê³Ï³ÛÝ, Áëï ë³ÑÙ³ÝÙ³Ý` ó³Ýϳó³Í ÝÛáõÃÇ 1 ÙáÉÁ (³·ñ»·³ï³ÛÇÝ íÇ׳ÏÇó ³ÝϳË) å³ñáõݳÏáõÙ ¿ ÝáõÛÝ Ãíáí (6,02 ⋅ 10<sup>23</sup>) ϳéáõóí³Íù³ÛÇÝ Ù³ëÝÇÏ, ³ÛëÇÝùݪ ÙáÉÁ ϳñ»ÉÇ ¿ ë³ÑÙ³Ý»É ¨ ³Ûëå»ë. ØáÉÁ 6,02 ⋅ 10<sup>23</sup> ϳéáõóí³Íù³ÛÇÝ Ù³ëÝÇÏ (³ïáÙ, ÙáÉ»ÏáõÉ) å³ñáõݳÏáÕ, ó³Ýϳó³Í ÝÛáõÃÇ ù³Ý³ÏÝ ¿: ø³ÝÇ áñ ²íá·³¹ñáÛÇ ÃÇíÁ ѳٳå³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ 1 ÙáÉ ÝÛáõÃÇ ù³Ý³ÏáõÙ ³éϳ Ù³ëÝÇÏÝ»ñÇ ÃíÇÝ, áõëïÇ Ñ³ßí³ñÏÝ»ñáõÙ ³Û¹ ÃÇíÁ ëáíáñ³µ³ñ û·ï³·áñÍíáõÙ ¿ª1 ÙáÉÇ µ³Å³Ý»Éáí, áñÇó Ñ»ïá ëï³óíáõÙ ¿ ³Ûëå»ë Ïáãí³Í ²íá·³¹ñáÛÇ Ñ³ëï³ïáõÝÁ (ÝáõÛÝå»ë Ý߳ݳÏíáõÙ ¿ N²). 6,02⋅10<sup>23</sup> 1 ÙáÉ ²Ù»¹»á ²íá·³¹ñá (1776-1856)ª Çï³É³óÇ Ù»Í³ÝáõÝ ·ÇïݳϳÝ: ´³½Ù³ÃÇí ÷áñÓ»ñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³ ³é³ç³ñÏ»É ¿ í³ñϳÍ, Áëï áñÇ` å³ñ½ ·³½»ñÇ ÙáÉ»ÏáõÉÝ»ñÁ »ñϳïáÙ »Ý (H₂, O₂, N₂, Cl₂ ¨ ³ÛÉÝ): 1812Ã. ѳÛïݳ·áñÍ»É ¿ ·³½»ñÇ í»ñ³µ»ñÛ³É ûñ»ÝùÁ, áñÝ ³í»ÉÇ áõß ³Ýí³Ýí»É ¿ Çñ å³ïíÇÝ: ²ïáÙ³ÙáÉ»ÏáõɳÛÇÝ áõëÙáõÝùÇ ÑÇÙݳ¹ÇñÝ»ñÇó ¿: ²é³çÇÝÝ ¿ ѳëï³ï»É, áñ çñÇ ùÇÙÇ³Ï³Ý µ³Ý³Ó¨Á H₂O ¿, ¨ áã û` HO, ÇÝãå»ë ѳٳñáõÙ ¿ÇÝ ÙÇÝã ³Û¹: ²Ù³¹»á ²íá·³¹ñáÛÇ ¹ÇÙ³ÝϳñÁ: 6 ν = ν = = 1,5 ÙáÉ Ð³ßí³ñÏÝ»ñ ϳï³ñ»ÉÇë ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ÝϳïÇ áõÝ»Ý³É ËÇëï ϳñ¨áñ ÙÇ Ñ³Ý·³Ù³Ýù. ïíÛ³É ÝÛáõÃÇ ù³Ý³ÏÁ ÙdzÝß³Ý³Ï ÇÙ³ëï³íáñíáõÙ ¿, »Ã» áñáß³- ÏÇáñ»Ý ÝßíáõÙ ¿ ÝÛáõÃÇ Ï³éáõóí³Íù³ÛÇÝ Ù³ëÝÇÏÝ»ñÇ ï»ë³ÏÁ (³ïáÙ, ÙáÉ»ÏáõÉ, Ù³ëÝÇÏÝ»ñÇ Ñ³Ù³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñ ¨ ³ÛÉÝ): úñÇݳϪ å³ñ½³å»ë ÃÃí³ÍÝÇ 1 ÙáÉ ³ë»ÉÇë ¹»é ѳÛïÝÇ ã¿ª ËáëùÁ í»ñ³µ»ñáõÙ ¿ ³ïáÙ³ÛÇ±Ý ÃÃí³ÍÝÇÝ (O), ÙáÉ»ÏáõɳÛÇÝ »ñÏÃÃí³ÍÝÇ±Ý (O2), û± ÙáÉ»ÏáõɳÛÇÝ ÃÃí³ÍÝÇ Ù»Ï ³ÛÉ ï»ë³ÏÇݪ »éÃÃí³ÍÝÇÝ Ï³Ù û½áÝÇÝ (O3), ÇÝãÝ ³Ýå³ÛÙ³Ý å»ïù ¿ ÝßíÇ: ²Ûë ѳݷ³Ù³ÝùÁ ѳßíÇ ³éÝ»Éáí áõ ·Çï»Ý³Éáí ÝÛáõÃÇ ïíÛ³É ù³Ý³ÏáõÙ ³éϳ Ù³ëÝÇÏÝ»ñÇ ÃÇíÁ (N), ϳñ»ÉÇ ¿ áñáᯐ ³Û¹ ÃíÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáÕ ÝÛáõÃÇ ù³Ý³ÏÁ (ν)ª Áëï Ñ»ïևÛ³É µ³Ý³ÓևÇ. N/ N² úñÇݳϪ ѳßí»Ýù, û ù³ÝDZ ÙáÉ ¿ çñÇ 9,03 ⋅ 10²³ ÙáÉ»ÏáõÉÁ. 9,03⋅10²³ /6,02⋅10²³ ÙáÉ+1,5մոլ

Առաջադրանքներ`
դասարանում

• ƱÝã ÝÛáõóù³Ý³ÏÇ ¿ ѳٳå³ï³ë˳ÝáõÙ. ³) ýïáñÇ 4,214 ⋅ 10²³  ատոմները, µ) µñáÙÇ 4,816 ⋅ 10²³  մոլեկուլները:                                                                                                            
• . гßí»°ù, û ù³ÝDZ ÙáÉ»ÏáõÉÇ ¿ ѳٳå³ï³ë˳ÝáõÙ. ³) 0,2 ÙáÉ ÍÍÙµ³Ï³Ý ÃÃáõÝ, µ) 0,05 ÙáÉ Ù³·Ý»½ÇáõÙÇ ûùëǹÁ, ·) 0,8 ÙáÉ ùÉáñ³çñ³ÍÇÝÁ:                                                                
•   Èñ³óñ»°ù µ³ó ÃáÕÝí³Í µ³é»ñÁ Ñ»ï¨Û³É ݳ˳¹³ëáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ. ³) 0,5 ÙáÉ ÃÃí³ÍÝÇ ³ïáÙÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ 3,01 ⋅ 10²³ … ÃÃí³ÍÇÝ: µ) 1 ÙáÉ çñ³ÍÝÇ ÙáÉ»ÏáõÉÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ 6,02⋅10²³ … 
• Տանը`սովորել էջ 26-30,վարժ.30,54
• Կազմել հետևյալ աղերի բանաձևերը՝ մագնեզիումի նիտրատ,ալյումինի սուլֆատ,կալիումի քլորիդ,բարիումի կարբոնաը,կալցիումի ֆոսֆատ,լիթիումի կարբոնատ

1. 
   

Կարդալ ավելին

Դաս 5.Քիմիական ռեակցիաների տեսակները՝փոխանակման

Դաս 5.Քիմիական ռեակցիաների տեսակները՝փոխանակման
   

 Գործնական ածխատանք`Չեզոքացման ռեակցիա`հիմքերի և թթուների փոխազդեցությունը                                                 

Սարքավորումներ`փորձանոթներ

Ազդանյութեր`նատրիումի հիդրօքսիդ`NaOH,աղաթթու`HCl,ֆենոլֆտալեին

Փորձ 4.

Փորձանոթի մեջ լցրեք ձագարի միջոցով3-4մլ նատրիումի հիդրօքսիդ,վրան ավելացրեք մի քանի կաթիլ ֆենոլֆտալեին;Լուծույթըստանում է մորու գույն և վրան ձագարի միջոցով ավելացրեք աղաթթումինրև գուբազրկվելը;

NaOH+HCl=NaCl+H₂O

Առաջադրանքներ՝՝ Գրել բոլոր ռեակցիաների հավասարումները:

1. Վերջացրել ռեակցիաները, հավասարեցրել, նշեք տիպերը, նյութերը տեղադրել աղյուսակում և անվանել՝



           Zn +O₂=

           MgO + H₃PO₄=                                                                                                                                                            Al(OH)₃ + H₃PO₄ =                                                                                                                        

         CaO + HNO₃=

         Al + Cr₂O₃=

         Ca+H₂O=

         P₂O₅ + H₂O=

         Al(OH)₃=

օքսիդ	թթու	հիմք	Աղ

Fe₂O₃ +H₂SO₄=
  
                                                                                                                                         

• Հաշվել  հետևյալ նյութում՝ Al₂(SO₄)₃

1.        Mr-հարաբերական մոլեկուլային զանգված                                                               

2    Տարրերի զանգվածային բաժիները (%)-ով:

3.       Տարրերի  զանգվածային հարաբերությունները 
4. Հաշվել այդ նյութի 0,5 մոլի զանգվածը(m) և մոլեկուլների թիվը(N):

5. Հաշվել 132գ ածխաթթու գազի նյութի քանակը(n) և մոլեկուլների թիվը(N):
Դաս 12 սովորել իմ փաթեթից,սովորել էջ 21-50, վարժ.24,30,,36

Կարդալ ավելին

Կարդալ ավելին

Դաս 4. Քիմիական ռեակցիաների տեսակները

 Քիմիական ռեակցիաների տեսակները՝տեղակալման
Գործնական  աշխատանք`

Տեղակալման ռեակցիա՝ երկաթի և պղնձի քլորիդի միջև,փոխանակման ռեակցիա

Փորձ3. 

Սարքավորումներ`Լաբորատոր  կալան, փորձանոթներ, մեխ, թել,լուցկի, ձագար:

Ազդանյութեր` Մեխ, պղնձի(II) սուլֆատի (CuCl₂) կապույտ  փոշի, ջուր

Գդալիկով  ավելացրեք  մի  պտղունձ  պղնձի(II) քլորիդ, խառնեք  ապակյա  ձողիկով  և  ստացված  կապույտ  լուծույթի  մեջ  իջեցրեք  թելով  կապված  մեխը: Մի  առ  ժամանակ  հետո  մեխը  կարմրում  է:

Գրեք  ռեակցիայի  հավասարումը, նշեք  ռեակցիայի  հատկանիշները:

₁                               CuCl₂+Fe=FeCl₂+Cu

  Առաջադրանքներ`

Հետևյալ ռեակցիաների հավասարումները հավասարեցնել,նշել տիպերը                                                                                                                                                      Cu + … =CuO

Fe(OH)₂→ FeO+..

  Zn + … = ZnCl₂                                     

 HgO = …+ O₂                                        

Cr₂O₃ → Cr  + O₂                                                                 

 KJ + Cl₂→ KJ + Cl₂                  

 Na₂O + H₂O= NaOH              

H₂CO₃ → CO₂ + H₂O               

Zn + HCl → ZnCl₂+ H₂      

Fe + O₂→ Fe₂O₃             

 NaNO₃→ NaNO₂+ O₂      

                                  

Կարդալ ավելին

Քիմիայի գործունեության ծրագիր լրամշակված

քիմիայի  դասավանդող՝

 Սուսաննա  Սերգեյի  Սահակյան

Քիմիայի ընտրությամբ  գործունեության ծրագիր

ՆՊԱՏԱԿՆԵՐԸ.

* Նպաստել սովորողների օժտվածության զարգացմանը, խորացնել քիմիայի գործնական, կենսական ուղղվածությունը   և  կանխելու  վերջին տարիներին սովորողների մեջ բնագիտության նկատմամբ հետաքրքրությունների նվազումը

* Ծանոթացնել քիմիա գիտության զարգացման պատմությանը, խնդիրներին, նվաճումներին և քիմիական արդյունաբերության  զարգացման հեռանկարներին

*Զարգացնել  սովորողների  մոտ  հմտություններ  աշխատելու  գիտական  և  տեղեկատվական  գրականության  հետ՝  ամփոփելու,համակարգելու և ներկայացնելու մեդիամիջոցների (գործիքների, համակարգչային քիմիական ծրագրերի, կրթահամալիրի կայքի) գործածությամբ

*  Ինքնուրույն  տեղեկություններ հավաքել  և ներկայացնել  հայ, արտերկրյա գիտնակաների և Նոբելյան մրցանակիրների կյանքի, գործունեության և հայտնագործությունների մասին

* Զարգացնել սովորողների վերացական տրամաբանությունը՝ լաբորատոր-գործնական փորձեր կատարելու  ունակությունների  և փորձարարական  հաշվարկային  խնդիրներ   լուծելու  հիման  վրա,նախապատրաստել օլիմպիադաներին

*Կանխել նյութերի   անվտանգ օգտագործմանը  կենցաղում, գյուղատնտեսությունում և արտադրության մեջ, ինչպես նաև նախազգուշացնելու կամ կանխելու  այն երևույթները, որոնք վնաս են հասցնում մարդկանց առողջությանը և շրջակա միջավայրին

* Սովորողներին գործնականում ծանոթացնել՝  ուսումնական ճամփորդությունների  միջոցով,   քիմիայի հետ կապված մի շարք խնդիրների, ինչպես նաև մարդկությանը հուզող էկոլոգիական և բնապահպանական հարցերի հետ

*Մասնակցելու  կրթահամալիրում  իրականացվող ուսումնական,ստեղծագործական, հետազոտական, հայրենագիտական, էկոլոգիական, հասարակական  նախագծերին:

*Քիմիան՝որպես բնագիտական առարկա ուսումնասիրել ֆիզիկա,կենսաբանություն,էկոլոգիա ռարկաների հետ և սովորողներին, միջառարկայական դասերի միջոցով ցույց տալ կապը բնագիտական առարկաների

մՊարապմունքները  անց  են  կացվելու շաբաթական երկու անգամ՝ երկուական   

ժամով, կ/հ-ի Հ.Հակոբյանի  անվան բնագիտության  և  տեխնիկայի  ուսումնական      կենտրոնում:   Պարապունքները  բաց է ՀՀ բոլոր դպրոցների 7,8,9-րդ  դասարաններում   սովորողների համար, իսկ  արտերկրի սովորողները և Երևան քաղաքի   մերձակայքից հեռու բնակավայրերի սովորողները՝ ակումբային    

աշխատանքներին  կարող  են  մասնակցել առցանց:

Նախագծերի  թեմաները՝

1.      Տարրերի  տարածվածությունը  Երկրակեղևում, կայուն  և  անկայուն  իզոտոպներ, մետաղներ, ոչմետաղներ,մետաղանման  տարրեր  և կենսական  տարրեր

2.      Միկրո  և  մակրո տարրերը,  անօրգանական  և  օրգանական նյութերը կենդանի օրգանիզմներում, սննդարար տարրերը բույսերում: Պարարտանյութերը և դրանց ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա:

3.      Համար մեկ  նյութը Երկրագնդի վրա. ջուրը որպես լուծիչ  և  կենսական  միջավայր, տարբեր կոնցենտրացիաների լուծույթների  պատրաստում, մոնոբյուրեղների  աճեցում, ջրի  քանակի  որոշումը  մրգերում  և բանջարեղեններում, ջրի  մաքրումը  թորումով

4.      Խառնուրդներից  մաքուր  նյութերի  ստացումը  տարբեր  ֆիզիկական մեթոդներով՝բյուրեղացում,շոգիացում, ցենտրիֆուգում, թորում, ֆիլտրում, պարզեցում, քրոմատագրություն

5.      Մթնոլորտի, ջրոլորտի, հողի   բաղադրությունը  և  դրանց աղտոտումը  

6.      Դեղամիջոցներ  և  հիմնախնդիրներ կապված դրանց կիրառման հետ

7.      Ալկոհոլի,ծխախոտի, թմրանյութերի ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա

8.      Սննդանյութեր՝ Ճարպերի, սպիտակուցների և  ածխաջրերի բաղադրությունը, կառուցվածքը  և կալորիականությունը: Սննդամթերքների կոնսերվանտներ (կերակրի աղ, քացախաթթու)

9.      Քիմիական նյութերը որպես շինանյութ (կավիճ, ապակի, ցեմենտ):Թանգարժեք և կիսաթանգարժեք քարերը  և  դրանց կառուցվածքը  և  կիրառումը

10.  Քիմիան կենցաղում: Լվացող նյութեր, օճառներ: Միջավայրի  pH-ի որոշումը լվացող նյութերում:Պլաստմասսաներ: Բարձրամոլեկուլային  միացություններ՝  կաուչուկ, ներկեր,լաքեր:Թունավոր բռնկվող  և  պայթունավտանգ նյութեր

11.  Ածխաջրացինների բնական աղբյուրները՝ նավթ, բնական գազ և դրանց կիրառումը:

Կատարված աշխատանքները լուսաբանվելու են mskh.am կայքում, «Լուսաստղ» ամսագրում և այլ տեղեկատվական միջոցներում:

Ակումբային գործունեության հաշվետվություն կարող են լինել ստուգատեսները, առաջնությունները, ցուցադրությունները, ճամփորդությունները, ֆիլմերը:

Նախատեսվող  ուսումնական  ճամփորդություններ՝

  Երևանի  աղի հանք,Հայաստանի տարբեր բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ՝  քիմիայի ֆակուլտետ, ‹‹Նաիրիտ›› կաուչուկի գործարան,Բյուրեղավանի ապակու գործարան,Սեյսմիկ կայան,Վիտամինների գործարան, ‹‹Անի›› կաթնամթերքի գործարան,,,Կարին տնկարան,Պռոշյանի կոնյակի գործարան և  այլն:
Պատանի քիմիկոս`http://pataniqimikos.blogspot.am/

Օգտագործվող  կայքեր՝

·    http://www.quia.com/shared/chem/

• Բջջային հեռախոսների վտանգըhttp://www.slideshare.net/Bnagetnet/ss-6785481 
• Ես և շրջակա միջավայրը http://www.youtube.com/watch?v=ANnHALrZhWo
• Ոչ ծխախոտին SlideSare Siranush
• Ցունամի http://www.youtube.com/watch?v=1X0kf2m6RYs

                            http://www.youtube.com/watch?v=sMVdfBW9vgo&feature=related

·    Он-лайн-школа Сайт-химия----http://mriya-urok.com/tag/%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F

Միջառարկայան  նախագիծ`Մոլորակների քիմիական 

բաղադրությունը(քիմիա,ֆիզիկա,կենսաբանություն)

Նախագծին կարող են  մասնակցել տարբեր տարիքի սովորողներ
Նախագիծը նվիրվում է Վիկտոր Համբարձումյանի ծննդյան օրերին
Նախագծի ընթացքը

• Սովորողները բաժանվում են խմբերի,հավաքում տեղեկություններ տարբեր մոլորակների քիմիական բաղադրության վերաբերյալ
• Ստացած տեղեկությունները ամբողջացնում և ուսումնական նյութերի տեսքով տեղադրում բլոգներում
• Ճամփորդություն Բյուրական

Նախագիծ՝Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրները՝ջրածնային էներգետիկա

Արդիականությունը և նշանակությունը.

Էներգետիկան շրջակա միջավայրի հիմնական աղտոտողն է: Էներգետիկայի էկոլոգիական հիմնահարցերն են.

Վառելիքի այրման ընթացքում մթնոլորտ է արտանետվում հսկայական քանակությամբ ախաթթու գազ, որը նպաստում է  ջերմոցային երևույթի  ուժեղացմանը:

Վառելանյութի ոչ լրիվ այրումը հանգեցնում է ածխածնի(II) օքսիդի՝ շմոլագազի առաջացմանը, որը համարվում է ուժեղ թույն է:

Բնական վառելանյութերը սովորաբար պարունակում են ծծմբի օրգանական և անօրգանական միացությունների  խառնուրդներ, որոնք այրվելիս առաջացնում են ծծմբի(IV) և ազոտի օքսիդներ , որոնք անցնում են մթնոլորտ և դառնում թթվային անձրևների պատճառ:

 Վառելիքի օգտագործումն ուղեկցվում է ջրամբարների վտանգավոր    աղտոտմանը:

  Ցանկացած վառելիքում առկա են չայրվող խառնուրդներ: Դրանցով հարուստ են  պինդ   վառելանյութերը՝ ածուխը, տորֆը: Դրանց այրումից ստացվող մոխիրը, փոշին , որոնք արտանետվում են մթնոլորտ: Քարածխի և նավթամթերքների մոխիրը պարունակում է նկատելի քանակով ծանր մետաղների միացություններ,մասնավորապես՝ վանադիումի,նիկելի և տիտանի:

Ատոմային էլեկտրակայաններում որպես հումք օգտագործվում է 235U իզոտոպով հարստացված բնական ուրան,որը ռադիոակտիվ տարր է: ԱԷԿ-ների վթարները  պատճառ դարձան մեծ թվով մարդկանց առողջությանն և տնտեսությանը:

Այս ամենը հիմք դարձավ ,որպիսզի մարդկությունը մտածի էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրների ստեղծմանը՝օրինակ .ջրածնային էներգետիկայի:

Բովանդակությունը.

Ջրածին՝ընդհանուր բնութագրումը, բնության մեջ և տիեզերքում գտնվելը , ստացումը, հատկությունները, կիրառումը: Ջրածնային էներգետիկա: Քիմիան և էներգետիկան: Էներգետիկայի էկոլոգիական հիմնահարցերը՝ ջերմոցային երևույթներ, թթվային անձրևներ, տարբեր աղտոտումներ և դրանց լուծման տարբերակները:

Ընթացքը.

Սովորողները բաժանվում են խմբերի, ընտրում են թեմաները , ինքնուրույն աշխատում են թեմաների վրա:

Լաբորատոր  փորձեր ` Ջրածնի ստացման եղանակները լաբորատորիայում .ակտիվ մետաղների և թթուների փոխազդեցությունից,ալկալիական մետաղների և ջրի փոխազդեցությունից,  ջրի էլեկտրոլիզի միջոցով:

http://mijin.mskh.am/12402

Գործնական աշխատանք՝Ջրածինը որպես վերականգնիչ:Պղնձի վերականգնումը պղնձի օքսիդից ջրածնի միջոցով:

Ժամանակացույցը. Երկու ամիս

Նախատեսված ճամփորդությունը՝ Ատոմակայան,ՋԷԿ,ՀԷԿ

Արդյունքների ամփոփումը, գնահատումը

Եզրակացումը

Նախագծի անվանումը՝ Ջերմոց ՝պարարտանյութերի դերը բույսերի աճման համար

Արդիականությունը,նշանակությունը

Բույսերի բնական աճի ու զարգացման համար անհրաժեշտ է մոտ 22 քիմիական  տարր.միկրո և մակրո տարրեր:Երեք կարևորագույն

տարրեր՝ ազոտ, ֆոսֆոր, կալիում բույսերին անհրաժեծտ են մեծ քանակությամբ: Եվ այդ պատճառով է , որ այդ տարրերը մտնում են

պարարտանյութերի կազմի մեջ:: Գոյություն ունեն  ազոտային, ֆոսֆորային,կալիումական պարարտանյութեր: Ջերմոցում տարբեր

բույսերի աճման համար հողում անհրաժեշտ են կոնկրետ պարարտանյութերի առկայությունը:

Բովանդակությունը.

Ազոտը՝ ընդհանուր բնութագրումը, ստացումը, հատկությունները: Ազոտի կարևորագույն միացությունները:

Ֆոսֆոր՝՝ ընդհանուր բհութագրումը, ստացումը, հատկությունները: Ֆոսֆորի  կարևորագույն միացությունները: Մակրո- և

միկրոտարրերի նշանակությունը բույսերի աճման համար: Ազոտային, ֆոսֆորային,կալիումական պարարտանյութերի կիրառումը

գյուղատնտեսության մեջ:

Գործընթացքը.

Սովորողները բաժանվում են խմբերի, ընտրում են թեմաները , ինքնուրույն աշխատում են թեմաների վրա:

1.միջառարկայական նախագիծ

Գործնական  աշխատանք ՝ Ազոտի և ամոնիակի մոլեկուլների մոդելների հավաքումը:

Գործնական  աշխատանք ՝ Ազոտական և ֆոսֆորական թթուների  հատկությունները:

Գործնական  աշխատանք՝ Ծանոթացում ազոտային և ֆոսֆորային պարարտանյութերի հետ:

Գործնական  աշխատանք՝ նիտրատների որոշումը:

Գործնական  աշխատանք՝Ֆոսֆորական  հանքային պարարտանյութերի որոծումը:

Ժամանակացույցը

Նախատեսված ճամփորդություն՝ ԱյցելությունտՏարբեր ջերմոցներ

Արդյունքների ամփոփումը, գնահատումը

Եզրակացումը

ze:10.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";mso-fareast-font-family: "Times New Roman";color:black'> ամփոփումը, գնահատումը

Եզրակացումը

Կարդալ ավելին