Ծրագիր 7-9 լրամշակված 2018-19թթ. ~ Սուսաննա Սահակյան

2018-19թթ. 7-8 դասարաններում քիմիա առարկայի ծրագիր

Քիմիան բնագիտական գիտություններից մեկն է, որի հաջողությունները միշտ էլ ուղղված են եղել մարդկության կարիքների բավարարմանը. Քիմիայի դասավանդումը հիմնական դպրոցում նպաստում է սովորողների մոտ աշխարհայացքի, աշխարհի ամբողջական գիտական պատկերի ձևավորմանը, քիմիական կրթության անհրաժեշտությունը նպաստում է լուծելու կյանքի առօրյա խնդիրները,մարդու բարոյական վարքի դաստիրակումը շրջակա միջավայրի նկատմամբ:

Միևնույն ժամանակ նյութի մեծ ծավալի առկայությունը,բաjց քիչ ժամաքանակը միջին դպրոցում, նվազեցվում է հետաքրքրությունը առարկայի նկատմամբ:. Ինչպե՞ս կազմակերպել ուսումնական գործընթացը, որպեսզի սովորողները ընկալեն քիմիան, որպես կյանքի համար անհրաժեշտ և պահանջված գիտություն ցանկացած կրթված մարդու համար : Սովորեցրել քիմիան միայն ավանդական մեթոդների՝ այսինքն, ձևավորելով քիմիական գրագիտությունը, սովորեցնելով հաշվարկներ կիրառելով առավելագույն տեսական գիտելիքներ, հնարավոր չէ: Անհրաժեշտ է ստեղծել պայմաններ երեխայի բնական ճանաչողական գործունեության զարգացման համար և նրա ինքնահաստատմանը անհատական փորձի կուտակման միջոցով:

Քիմիայի դասընթացի իրականացման համար գործում է ուսուցման շատ մեթոդներ, բայց կրթահամալիրում իրականացվում է նախագծային մեթոդը, որը հաշվի է առնում խնդրի արդիականությունը՝ փոխել սովորողների կողմից պատրաստի գիտելիքների յուրացմանը ակտիվ, ինքնուրույն, ճանաչողական գործունեությամբ: Ժամանակակից կրթական համակարգը պետք է կառուցված լինի այնպես, որ կարողանա ապահովել սովորողների մոտ մտածելու, ինչպես նաև փաստերը համեմատելու կարողությունը տարբեր տեսանկյունից հաշվի առնելով տարբեր տեսակետներ,կարողանա ձևակերպել և պնդել , իրեն սեփական տեսակետը, հենվելով փաստերի, օրենքների, գիտության օրինաչափությունների իմացության վրա, ինչպես նաև և սեփական և օտար փորձի վրա: Նախագծերի մեթոդը անհատական կամ խմբային աշխատանք է, որը սովորողներն իրականացնում են որոշակի ժամանակահատվածում և հիմնականում ուղղված է որևէ վիճարկելի խնդրի հաղթահարմանը: Նախագծային մեթոդը կարևորում է միջառարկայական կապը և համագործակցությունը, ենթադրում հետազոտական,որոնողական,համադրական, ստեղծագործական կարողությունների խթանում:

«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում նախագծային մեթոդը ընկած է ուսուցման կազմակերպման հիմքում, այն նհարավորություն է տալիս ունենալու ստեղծագործ,որոնող սովորող և անընհատ կարդացող-սովորող-մտածող ուսուցիչ:

Մեթոդը իրականացնելու համար անհրաժեշտ պահանջները՝

· Առաջարկվող թեմաները պետք է հետաքրքրի սովորողին

· Սովորողը ինքն կարող է առաջարկել իրեն հետաքրքրող թեմա

· Օտար լեզուների կիրառումը

· Նյութ որոնելու,անհրաժեշտը գտնելու,վերհանելու հմտությունը

· Փաստերը համադրելու, վերլուծելու,գնահատական տալու,սեփական կարծիք արտահայտելու,փաստարկելու,հակադրվելու, եզրահանգում անելու հմտությունները

· Իր ասածը մինչև վերջ տանելու,հիմնավորելու կարողությունը

· Փորձերը մշակելու,հավաքելու,կատարելու,վերլուծելու հմտությունները

· Աշխատանքը ներկայացնելու,հրապարակելի տեսքի բերելու հմտությունը

· Աշխատանքը բլոգում ու բլոգով, կայքով կամ ենթակայքով ներկայանալը

Գործիքներ, որոնք անհրաժեշտ են նախագծերը իրականացնելու համար

· Սովորողի և դասավանդողի անհատական համակարգիչ

· Ինտերնետ

· Էլեկտրոնային և տպագիր ռեսուրսներ

· Պրոեկտոր կամ էլեկտրոնային գրատախտակ

· Ուսումնական ծրագրերն ու տոնացույցը որպես աշխատանքային ուղղորդիչներ

Նախագծի կառուցվածքը

Նախագծի անվանումը
Արդիականությունը,նշանակությունը
Բովանդակությունը
Գործընթացքը
Ժամանակացույցը
Նախատեսված ճամփորդությունը
Արդյունքների ամփոփումը, գնահատումը
Եզրակացումը

7-րդ դասարաններում.

Տարեկան ընդամենը 34 ժամ

Թեմա 7-1. Երևույթների և նյութերի ճանաչումը 9 ժամ

: Նախագիծ`Քիմիան կյանք է
Նախագիծ`Երևույթները մեր շրջապատում

Բովանդակային պարտադիր միջուկը

Երևույթների , նյութերի ճանաչումը Քիմիան որպես բնագիտության մաս: Քիմիան գիտություն է նյութերի, դրանց կառուցվածքի, հատկությունների և փոխարկումների վերաբերյալ: Քիմիան մեր շրջապատում: Մարմին և նյութ, նյութերի հատկությունները. Քիմիական լաբորատորիան որպես ուսումնական միջավայր:Նյութերի և քիմիական երևույթների դիտում, նկարագրում, ճանաչում, չափում, քիմիական փորձ, նյութերի իսկության որոշում: Պարզագույն պատկերացումներ քիմիական վերլուծության , սինթեզի վերաբերյալ. Նյութի նկարագրումըª նյութերի ֆիզիկական հատկությունները (ագրեգատային վիճակ, գույն, հոտ, համ, խտություն, հալման ջերմաստիճան, եռման ջերմաստիճան, լուծվելու ունակություն.), քիմիական հակությունները (այրվելու և քայքայվելու ընդունակությունը, փոխազդեցությունը մեկը մյուսի հետ.) և ֆիզիոլոգիական ազդեցությունը (քաղցր, դառը, աղի, թթու, հոտավետ, թունավոր, շնչուղիները և մաշկը գրգռող.). Ֆիզիկական ,քիմիական երևույթներ: Նյութերի ճանաչումն ըստ բնութագրող հատկությունների:

Գործնական աշխատանք` Անվտանգության կանոնները քիմիայի լաբորատորիայում:

Գործնական աշխատանք ՝՝Ծանոթացում քիմիական նյութերի և սարքերի հետ:

Գործնական աշխատանք ՝՝Նյութերի տաքացում սպիրտայրոցի միջոցով:

Գործնական աշխատանք ՝Նյութերի ֆիզիկական հատկությունների ուսումնասիրություն:

Գործնական աշխատանքներ`Ֆիզիկական և քիմիական երևույթներ,քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները (մոմի հալումը,սպիրտի,ջրի գոլորշիացումը,կավիճի մանրացումը,թթվի և սոդայի փոխազդեցությունը,մագնեզիումի այրումը,մալախիտի քայքայումը,պղնձի սուլֆատի և ալկալու փոխազդեցությունը):

7-2. Քիմիական տարրեր:Ատոմ:Նյութեր՝ պարզ և բարդ:Մաքուր նյութեր , խառնուրդներ,խառնուրդնեի բաժանման եղանակները:Պարբերական համակարգ:10 ժամ Նախագիծ՝ Քիմիական տարրերի անվանումների առաջացումը
Նախագիծ`քիմիական տարրերի տարածվածությունը
Նախագիծ`Ուսումնասիրում ենք տարրերը
Նախագիծ`Ատոմամոլեկուլային տեսության ստեղծման պատմությունը

Բովանդակային պարտադիր միջուկը

Նյութ Ատոմ: Ատոմի կառուցվածքը: Քիմիական տարր: Պարզ ,բարդ նյութեր: Քիմիայի լեզուն: Քիմիական տարրերի նշանները, ատոմի զանգվածը: Զանգվածի ատոմային միավոր: Քիմիական տարրերի հարաբերական ատոմային զանգված. Քիմիական տարրերի պարբերական օրենքը և համակարգը. Պարբերական համակարգի խմբերը և պարբերությունները: Մետաղական և ոչ մետաղական տարրեր. Ատոմի կառուցվածքը: Միջուկ (պրոտոն, նեյտրոն) և էլեկտրոններ: Իզոտոպներ: Պարբերական համակարգի առաջին 20 տարրերի ատոմների էլեկտրոնային թաղանթների կառուցվածքը.

Գործնական աշխատանք՝Ծանոթացում պարզ և բարդ նյութերի հետ, մետաղների և ոչ մետաղների մոդելների հավաքում:

Գործնական աշխատանքներ `Խառնուրդներից մաքուր նյութերի ստացւոմը: Երևանի քարհանքից բերված կերակրի աղի մաքրումը:Երկաթի և ծծմբի խառնուրդի բաժանումը ջրով և մագնիսով, ձեթի և ջրի խառնուրդի բաժանումը բաժանիչ ձագարով, սպիրտի ջրային լուծույթի բաժանումը թորումով, կաթի բաղադրիչ մասերի անջատումը ցենտրիֆուգումով:

Գործնական աշխատանք՝Պարբերական համակարգի և ատոմի կառուցվածքի վերաբերյալ տեսաֆիլմի դիտարկում, քննարկում և անհատական աշխատանքների՝հանձնարարում. «Եթե ես լինեի Մենդելեևը ինչպիսի՞ քարտ կկազմեի ինձ հանձնարարված տարրի համար»:

Գործնական աշխատանք՝Հաշվարկներ քիմիական բանաձևերով (հարաբերական մոլեկուլային զանգված, տարրերի զանգվածային բաժիների որոշումը բարդ նյութերում:

Գործնական աշխատանք I-ից lll րորդ պարբերությունների տարրերի էլեկտրոնային թաղանթների սխեմաների կազմումը:

Թեմա 7-3. Մոլեկուլ, քիմիական կապ 15ժամ :

: Բովանդակային պարտադիր միջուկը

Մոլեկուլ: Քիմիական բանաձև: Նյութերի բաղադրության հաստատունությունը: Նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը: Հաշվարկներ ըստ քիմիական բանաձևի. Նյութի քանակ. մոլ: Մոլային զանգված: Մոլային ծավալ. Մաքուր նյութեր և նյութերի խառնուրդներ: Բնական խառնուրդներ. օդ, բնական գազ, նավթ, բնական ջրեր, լուծույթներ: Նյութի քանակական,որակական բաղադրությունը: Պարզ և բարդ նյութեր: Անօրգանական նյութերի հիմնական դասերը: Ընդհանուր պատկերացումներ քիմիական կապի մասին: Կովալենտային կապ: Ատոմների էլեկտրաբացասականությունը, բևեռային և ոչ բևեռային կովալենտային կապ: Իոնային և մետաղական կապեր. Հասկացություն վալենտականության և օքսիդացման աստիճանի վերաբերյալ: Երկտարր նյութերի բանաձևերի կազմումը ըստ վալենտականության և օքսիդացման աստիճանի. Բյուրեղային և ամորֆ նյութեր: Բյուրեղացանցերի տեսակները (ատոմային, մոլեկուլային, իոնային, մետաղական):

Գործնական աշխատանք`Նյութերի քանակական և որակական հաշվարկներ ըստ բանաձևերի

Գործնական աշխատանք`Նյութի քանակի որոշում ըստ զանգվածի:

Գործնական աշխատանք՝Տարբեր քիմիական կապերով մոլեկուլների և բյուրեղացանցերի մոդելների հավաքում և քիմիական միացությունների բանաձևերի կազմում ըստ ատոմների վալենտականության:

Գործնական աշխատանք՝Պարզագույն հաշվարկների կատարում ՝միացություններում տարրերի օքսիդացման աստիճանների որոշման վերաբերյալ և ըստ օքսիդացման աստիճանի բանաձևերի կազմում: :

8-րդ դասարաններում

Տարեկան ընդամենը 34 ժամ

Նախագիծ`Մեզ շրջապատող նյութերի ուսումնասիրում
Թեմա 8-1. 7-րդ դասարանի քիմիայի դասընթացի հիմնական բաժինների կրկնողություն:( 2ժամ):

Գործնական աշխատանք .Կրկնողություն`Ատոմի կառուցվածք, պարբերական համակարգ, քիմիական կապի տեսակները, մոդելների հավաքում :

Թեմա 8-2.Քիմիականռե ռեակցիաներ: (5ժամ):

Բովանդակային պարտադիր միջուկը

Քիմիական ռեակցիա Քիմիական ռեակցիայի ընթանալու պայմանները և հատկանիշն երը; Նյութերի զանգվածների պահպանման օրենքըª քիմիական ռեակցիաներն ընթանալիս. քիմիական հավասարումներ և դրանց կազմումը:Քիմիական ռեակցիաների դասակարգումն՝միացման, քայքայման, տեղակալման,փոխանակման: Հաշվարկներ ըստ քիմիական բանաձևերի և հավասարումների:

Գործնական աշխատանք`Մոլերի հաշվարկը ըստ զանգվածի և հակառակը:

Գործնական աշխատանք`Քիմիական ռեակցիաների տեսակները և հաշվարկներ ըստ քիմիական հավասարումների (միացման ռեակցիաներ`տվյալ զանգվածով մագնեզիումի այրումը,:տվյալ քանակով պղնձի օքսիդացումը տաքացնելիս,քայքայման`տվյալ զանգվածով մալախիտի քայքայումը,տեղակալման ռեակցիա՝ երկաթի և պղնձի սուլֆատի միջև,փոխանակման ռեակցիա՝՝ պղնձի օքսիդի և աղաթթվի միջև և չեզոքացման՝ նատրիումի հիդրօքսիդի և աթթվի միջև ):

Գործնական աշխատանք`Հաշվարկներկներ ըստ քիմիական հավասարումների,խնդիրների լուծում:

Թեմա 8-3.Թթվածին: Հասկացություն օքսիդների, թթուների և հիմքերի վերաբերյալ:Օքսիդավերականգնման ռեակցիաներ :(8 ժամ):
Նախագիծ՝Մթնոլորտի քիմիա

Բովանդակային պարտադիր միջուկը
Օդի բաղադրությունը:Թթվաինը բնության մեջ:Թթվածնի ամենակարևոր հատկությունների մասին(շնչառություն,այրում):Թթվածնի հայտնագործումը:Թթվածնի անձնագրի կազմումը:Թթվածնի ստացումը արդյունաբերությունում և լաբորատորիայում:Թթվածնի հատկությունները:Օքսիդներ,թթուներ,հիմքեր,աղեր:Օքսիդավերականգնման ռեակցիաներ:Թթվածնի և նրա միացությունների կիրառումը:

: Լաբորատոր փորձ `օդի բաղադրութան որոշումը:

Գործնական աշխատանքներ` Թթվածնի ստացումը լաբորատորիայում` կալիումի պերմանգանատի ջերմային քայքայումից,ջրածնի պերօքսիդի կատալիտիկ քայքայումից,ջրից ` էլեկտրոլիզի միջոցով: Թթվածնի ֆիզիկական հատկությունների ուսումնասիրում:

Գործնական աշխատանք`Թթվածնի քիմիական հատկությունները`մագնեզիումի,ածխածնի այրումը:

Գործնական աշխատանքներ .Հիմնային և թթվային օքսիդների ստացումը և քիմիական հատկությունները: Իրագործեք հետևյալ փոխարկումները՝ Mg->MgO->Mg(OH)₂և P-> P₂O ₅› H₃PO_4:

Թեմա 8-4.Ջրածին: Թթուներ: Աղեր :(7ժամ):
Նախագիծ՝Թթուները մեր կյանքում
Նախագիծ՝Տիեզերքի քիմիա
Նախագիծ՝Ջրածինը որպես ապագայի վառելանյութ

Բովանդակային պարտադիր միջուկը

Ջրածինը բնության մեջ: Ջրածնի անձնագրի ստեղծումը:Ջրածնի իզոտոպները,ծանր ջուր:Ջրածնի ստացումը,հայտնագործումը: Ջրածնի հատկությունները: Ջրածինը և տիեզերքը:Ջրածնի կիրառումը մետաղների արտադրության մեջ,պայթուցիկ նյութերի ստացման համար: Ջրածինը թթուների բաղադրիչ մասը: Բնական և անօրգանական թթուների հատկությունները:Թթուների քիմիական հատկությունները: Թթվային անձրևներ: Աղեր, աղերը կենցաղում: Միներալներ,կիսա և թանգարժեք քարեր:

Լաբորատոր փորձեր ` Ջրածնի ստացման եղանակները լաբորատորիայում .ակտիվ մետաղների և թթուների փոխազդեցությունից,ալկալիական մետաղների և ջրի փոխազդեցությունից, ջրի էլեկտրոլիզի միջոցով:

Գործնական աշխատանք՝Ջրածինը որպես վերականգնիչ:Պղնձի վերականգնումը պղնձի օքսիդից ջրածնի միջոցով:

Գործնական աշխատանք `Թթուների քիմիական հատկությունները (հայտանյութերի, հիմքերի, աղերի հետ,անլուծելի հիմքերի քայքայումը):

Թեմա 8-5.Ջուր: Լուծույթներ:(8 ժամ) :
Նախագիծ՝Ջուրը ամենաունիկալ նյութը երկրագնդի վրա
Նախագիծ՝Լուծույթները մեր կյանքում

Բովանդակային պարտադիր միջուկը

Ջուր. Ջրի տարածվածությունը, քիմիական հատկությունները:Ջուրը որպես լուծիչ: Լուծույթներ: Նյութերի լուծելիությունը; լուծույթների բաղադրությունը և դրա արտահայտման ձևերը:Լուծելի և անլուծելի հիմքեր:Հիմքերը քիմիական հատկությունները:

Լաբորատոր փորձեր` Ջրի քիմիական հատկությունները:

Գործնական աշխատանք `Հիմքերի քիմիական հատկությունները (հայտանյութերի, հիմքերի, աղերի հետ,անլուծելի հիմքերի քայքայումը)

Գործնական աշխատանք`Տարբեր զանգվածային բաժիններով լուծույթների պատրաստում,կոնցենտրացիայի հաշվարկում:Ֆիզիոլոգիական լուծույթի պատրասդտում:

Լաբորատոր փորձեր `Տրված զանգվածով լուծված նյութի զանգվածային բաժնի հաշվարկումը, լուծույթի պատրաստումը տվյալ զանգվածային բաժնով, մոլային կոնցենտրացիայի հաշվարկումը:

Լաբորատոր փորձեր՝ Տարբեր գազերի հարաբերական խտության որոշումը ,փուչիկների մեջ տարբեր գազերի լցումը և բաց թողումը, Ավոգադրոյի օրենքով գազային նյութերի համար հաշվարկային խնդիրների լուծում:

Թեմա 8-6.Էլեկտրոլիտային դիսոցում:(4ժամ):

Բովանդակային պարտադիր միջուկը

Էլեկտրոլիտներ և ոչէլեկտրոլիտներ:Էլեկրոլիտային դիսոցման մեխանիզմը: Թույլ և ուժեղ էլեկտրոլիտներ,դիսոցման աստիճան:

Թթուներ,հիմքեր,աղեր ըստ էլեկտրոլիտային դիսոցման տեսության: Իոնափոսխանակման ռեակցիաներ:Հիդրոլիզ,աղերի հիդրոլիզ:

Լաբորատոր փորձեր՝Էլեկտոլիտներ և ոչէլեկտրոլիտներ:

Գործնական աշխատանք`Իոնափոխանակման ռեակցիաներ

· Գազի անջատում`սոթդա և թթուների փոխազդեցությունից

· Նստվածքի առաջացում`Արծաթի նիտրատի և աղաթթվի փոխազդեցությունից,բարիումի քկորիդի և ծծմբական թթվի փոխազդեցությունից:

· Ջրի առաջացում`չեզոքացման ռեակցիաներ:

Գործնական աշխատանք`Տարբեր աղերի հիդրոլիզ:

Նախատեսվող ուսումնական ճամփորդություններ՝

Պոոշյանի կոնյակի գործարան,Արմենիա վայն գինու գործարան,Ավանի աղի հանք,Հայաստանի տարբեր բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ՝ քիմիայի ֆակուլտետ, ,Սարանիստի ապակու գործարան,Սեյսմիկ կայան,Վիտամինների գործարան, ‹‹Անի›› կաթնամթերքի գործարան ,,,Կարինի..տնկարան,Ալումինի գործարանև այլն:

Գնահատումը՝
Սովորողի ուսումնական աշխատանքի գնահատումը կատարվում է ըստ հեղինակային կրթական ծրագրի չափորոշչով որոշված գնահատման համակարգի ՝ 10 միավորանոց համակարգով: Սովորողը ցանկության և հնարավորության դեպքում կարող է փոխել գնահատականը:Գնահատվում են գործնական աշժատանքների կատարման կարողություննեի և հմտությունների, տնային,դասարանային և խմբակային, ստեղծական-հետազոտական, նախագծերի իրականացման աշխատանքների համար, ունենում ամսական և ամփոփիչ կիսամյակային գնահատական: Առանձին թեմաներն ամփոփվում են ամսական ինքնաստուգումներով, կիսամյակային և տարեվերջյան ստուգումներով, որոնք անցկացվում են էլեկտրոնային հարցարաններով։Սովորողների աշխատանքները տեղադրվում են նրա բլոգում: Գնահատվում է ոչ միայն սովորողի աշխատանքը դասարանում և տանը` օրվա համար նախատեսված առաջադրանքների կատարման համար,այլ նաև մասնակցությունը,մեկնաբանումը ուսումնական ճամփորդություններին,ստուգատեսներին,ֆլեշմոբներին:: Բացակայած սովորողը առաջադրանքը կատարում է ուսումնական փաթեթից և կարող է էլեկտրոնային եղանակով ուղարկել ուսուցչին: : Կիսամյակային, տարեկան գնահատման մեջ արտացոլվում է սովորողի ամբողջ աշխատանքի արդյունքը
Պարտադիր միջուկի յուրացում,բլոգային աշխատանքի վարում,մասնակցություն գործնական աշխատանքներին և պատումներ,ինքնուրույն աշխատանք՝4-6 միավոր
Մասնակցություն նախագծերին,,ստուգատեսներին,բնագիտական ֆլեշմոբին,թարգմանություններ,ստեղծական-հետազոտական աշխատանքների համար՝՝7-9 միավոր

Ուսումնական կայքեր

Открытая химия-http://www.chemistry.ru/course/design/index.htm